Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2010

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ


Ο ΑΣΒΕΣΤΗΣ
Εκεί "όπου αστράφτει και βροντά και ο καιρός αλλάζει"λένε στη Ρούμελη.Μικρό και όμορφο χωριό ο Ασβέστης είναι "φωλιασμένος"σε μιά ραχούλα του πιό χαμηλού περάσματος της δυτικής Όρθρυς.Εχει μεσημβρινό προσανατολισμό και πανοραμική θέα στον κάμπο του Σπερχειού.Απέχει απ'ο τη Λαμία 38 χιλιόμετρα και έχει υψόμετρο 540 μέτρα.Προπολεμικά είχε 53 οικογένειες(πάνω απο 5 άτομα η φαμελιά) ενώ σήμερα μόνο 25 κατά κανόνα ζευγάρια ηλικιωμένων.Το σχολείο είναι κλειστό και η Εκκλησία λειτουργεί σαν χώρος "απαντοχής". Στην αίθουσα του Σχολείου στεγάζεται το λαογραφικό Μουσείο,όπου φυλάσσονται τα απομεινάρια μιας άλλης εποχής... Οι κάτοικοι στο σύνολό τους ήταν γεωργοκτηνοτρόφοι.Στον Ασβεστιώτικο χώρο κυριαρχούσε η ποιμενική ζωή.Ο αριθμός των αιγοπροβάτων ξεπερνούσε τις τέσσερες χιλιάδες (λιανά σφαχτά)και τα διακόσια μεγάλα(χοντρικά)ζώα.Στο γεωργικό τομέα οι καλλιέργειες είχαν μικρή στρεμματική απόδοση "σοδειάς","πολλή χλιμάρα και λίγη απολαβή" έλεγε ο ξωμάχος Ασβεστιώτης. Τα καπνοχώραφα φτηνά χαλικοτόπια,προσηλιακά και καλά κοπρισμένα, απέδιδαν καπνά αρίστης ποιότητας και με "σπιρτάδα". Φημισμένα τα Ασβεστιώτικα σύκα και τα γλυκόρογα σταφύλια. Περιζήτητα τα πασχαλινά αρνοκάτσικα στο παζάρι της Μακρακώμης. Η ονομασία του χωριού προήλθε απο τα πλούσια ασβεστολιθικά πετρώματα της περιοχής, και την παραγωγή του ασβέστη ως δομικού υλικού εξαιρετικής ποιότητας. Το παλιό χωριό ήταν στον Παλιασβέστη. Οι κάτοικοί του όμως αναγκάστηκαν να μετακινηθούν στη σημερινή θέση για δύο κυρίως λόγους. α) Γιατί ο Παλιασβέστης ήταν η "σύρτα" κακοποιών στοιχείων με απρόβλεπτες για την ασφάλεια και γαλήνη των κατοίκων συνέπειες και β) Γιατί βρίσκονταν πολύ κοντά στα σύνορα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και ένιωθαν την ανάσα του Τούρκου δυνάστη. Τα ομαλά αυχενικά περάσματα της Όρθρυς στις τοποθεσίες "Μοχλούκα" "Δραμάλα" και "Αφορισμός" υπήρξαν παλιά δίοδοι από και προς τη Ρούμελη-Θεσσαλία. Τα περάσματα αυτά χρησιμοποίησαν οι πλαγιοφυλακές των στρατών που είχαν σαν στόχο τους την Ρούμελη και την νότια Ελλάδα. Επί τουρκοκρατίας υπήρχε ημιονική οδός, η οποία ξεκινούσε από τα βάθη της Πίνδου και ακολουθώντας τη διαδρομή Λάπατο-Φτελιά Ροβολιαρίου-Παλαιά Γιαννιτσού-Ασβέστι-Γεφύρι Ρούζιας-Συκιά-Ασπροκκλησιά-Κούρνοβο-Δερβένι-Αντίνιτσα, κατέληγε στις παραλίες Πελασγίας και Φτελιού. Η διαδρομή αυτή ήταν η πλέον ασφαλής γιατί απέφευγαν τους Τούρκους. Μετά την απελευθέρωση εξυπηρετούσε τις ανάγκες των στρατιωτικών τμημάτων, τα οποία φρουρούσαν τα σύνορα. Δείγμα της αναγκαιότητας αυτής, η ζεύξη του Ασβεστιώτικου ρέματος στη θέση Ρούζια με το μέχρι σήμερα σωζόμενο θολωτό πέτρινο γεφύρι. Ακόμη, το δρομολόγιο αυτό, ακολουθούσαν οι νομάδες κτηνοτρόφοι κάθε άνοιξη και φθινόπωρο που παραχείμαζαν στο "βακούφικο" της Μονής Αγάθωνα στη Συκιά-Ασπροκκλησιά. "Μολογιέται" απο ηλικιωμένους και με άριστη μνήμη συγχωριανούς μου, ότι τη διαδρομή αυτή ακολουθούσαν έμποροι και αγωγιάτες οι οποίοι μετέφεραν την "Πραμάτεια" τους μέχρι τις εσχατιές της Πίνδου. Η οριοθέτηση των συνόρων έγινε με βάση το Η' πρωτόκολλο, το οποίο συντάχθηκε από 9-21 Νοεμβρίου 1832 στην Κωνσταντινούπολη(εκ του Γαλλικού Προτύπου)και επικυρώθηκε από τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας. Ο Ασβέστης συμπεριλήφθηκε στην Επικράτεια του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους στις 28 Μαρτίου 1833 ημέρα που ο Ελληνικός στρατός μπήκε στην Πόλη της Λαμίας (Ζητούνι). Στη θέση "Δραμάλα" υπήρχε ο Ελληνικός στρατώνας και στην "Παλαιοκούλια" ο Τουρκικός. Στον Ελληνικό στρατώνα κατά τον ατυχή πόλεμο του 1897 στεγάστηκε νοσοκομειακή μονάδα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού για την περίθαλψη των τραυματιών. Στη θέση "Αρβανίτης" το 1806 ο Ζαχαράκης πρωτοπαλίκαρο των αρματολών Κοντογιαννέων από την Υπάτη, αντιστάθηκε επιτυχώςστον δερβέναγα του Αλή-Πασά Γιουσούφ Αράπη... "Όστις δι' απηνού καταδιώξεως των ανθισταμένων και δια βασάνων, εις ας υπέβαλεν αυτούς ενέσπειρε πανταχού τον τρόμον". Σήμερα, οι κάτοικοι όσοι απέμειναν, υποαπασχολούνται. Η κτηνοτροφία σε αιγοπρόβατα δεν ξεπερνά τα πεντακόσια και τα χωράφια(εκτός απο τη λίμνη Ξυνιάδα) είναι "χέρσα". Νέοι άνθρωποι δεν υπάρχουν και το Μυστήριο του Γάμου ανήκει στο παρελθόν. "Παρά ταύτα" όπως λέει θυμόσοφος συγχωριανός μου "υπάρχουμε κι όσο ζούμε θα ελπίζουμε"... Οι Ασβεστιώτες είναι Εύπλαστες ψυχές και με αγαθή προαίρεση. Η σχέση τους με τη φύση του Ασβέστη είναι σχέση μύθου και λατρείας. Η προσπάθεια επιβίωσης συνεχής και δύσκολη. Ζουν απλά στον τόπο τους και είναι προσγειωμένοι στην σκληρή καθημερινή πραγματικότητα. Δείχνουν μικροί κι ασήμαντοι, ενώ στην πραγματικότητα είναι σπουδαίοι. Συνετοί, μετρημένοι και με κοφτερό μυαλό. Ανοιχτοί σε συναισθήματα αγάπης. Το χαμόγελο ανθεί στα χείλη και στο βλέμμα τους λαμπυρίζει η καλοσύνη. Έχουν δύναμη και χάρη στο λόγο. Η χαρακτηριστική Ρουμελιώτικη προφορά στην ομιλία τους συγκινεί με τη λεπτότητά της. Ενδιαφέρονται για την καλή φήμη του χωριού τους και τους διακατέχει ακοίμητη νοσταλγία και ασίγαστη λαχτάρα για τον τόπο καταγωγής τους. Σε τέτοιους ανθρώπους ριζώνειο λόγος του Θεού. Σήμερα το τόσο μικρό χωριό διατηρεί εκπολιτιστικό σύλλογο με την επωνυμία ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΩΤΩΝ "Η ΚΟΡΦΟΥ" με έδρα την Αθήνα με πλούσια και αξιόλογη δραστηριότητα.


Όμως αλλάζουν οι καιροί και
περπατούν τα χρόνια
κι όλα μικρά και τίποτε δεν είναι
ριζωμένο,
το παρελθόν, το σήμερα, προς
τα εμπρός τραβάνε,
σαν τα νερά του Σπερχειού που
πίσω δεν γυρνάνε.



Αναδημοσίευση από κείμενο για τον Ασβέστη, του συγχωριανού μας Δασκάλου Ιστορικού και Λαογράφου κυρίου Νίκου Σωτηρόπουλου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου